Ġardinaġġ responsabbli

Kun eroj fil-qasam tal-protezzjoni tal-pjanti

Il-ġardinaġġ huwa wieħed mill-aktar pjaċiri sempliċi u ta’ sodisfazzjon tal-ħajja.

Bħala ġardinar, għandek is-setgħa li tipproteġi l-pjanti tiegħek, il-komunità tiegħek, u l-ambjent billi tipprattika ftit tekniki responsabbli - u pjaċevoli.

Itlob ID

Jekk qed tixtri pjanti online minn barra l-UE, staqsi għal ċertifikat tas-saħħa tal-pjanti (ċertifikat fitosanitarju). Dan id-dokument juri li l-pjanti li qed tixtri ġew iċċekkjati u huma ħielsa minn pesti u mard. Jekk tpartat pjanti, biċċiet ta’ pjanti, jew żrieragħ ma’ ġardinara oħra, staqsi dwar l-oriġini u ċ-ċertifikat tagħhom.

Fl-UE, il-pjanti kollha nnegozjati bejn in-negozji jeħtieġu passaport tal-pjanti. Tista’ ssibu fuq ħafna pjanti mibjugħa f’ċentri u fi ħwienet tal-pjanti. Il-passaport juri li l-pjanti għall-bejgħ huma ħielsa minn pesti u mard, u jagħtu serħan tal-moħħ lill-ġardinara kif ukoll iżommu mistednin mhux mixtieqa bħal Pesty ’l bogħod. 

Kun af x’jeħtieġu l-pjanti tiegħek

L-adattament tal-pjanti mal-kundizzjonijiet preferuti tagħhom inaqqas l-istress u jippromwovi tkabbir aktar b’saħħtu u li jdum aktar fit-tul.

Ikkunsidra l-ħtiġijiet tagħhom tad-dawl tax-xemx, tat-tip ta’ ħamrija, u tal-ilma. Agħżel varjetajiet ta’ pjanti adattati lokalment—dawn jirrikjedu inqas manutenzjoni, jiġġieldu l-pesti u l-mard b’mod naturali. 

Sħubijiet ta’ suċċess għall-pjanti

L-istess bħan-nies, il-pjanti għandhom rwoli differenti u mhux kollha huma magħmula għal xulxin. Li l-pjanti jiġu abbinati b’mod għaqli jista’ jagħti spinta lis-saħħa u l-lonġevità tagħhom. Dawn huma ftit eżempji ta’ abbinament ideali:

• Ħabaq u tadam: mhux biss abbinament delizzjuż fl-għaġin iżda wkoll duo kbir fil-ġnien! Il-ħabaq jirrippella pesti bħal afidi, nemus, dud, u żunżan bagħal, filwaqt li jsaħħaħ it-togħma tat-tadam.
• Nasturtium u ħjar: Nasturtium iżomm ’il bogħod il-pesti bħall-afidi, aleyrodoidea (imsejħa wkoll dubbien abjad) u l-ħanfus tal-ħjar, li jagħmilhom sħab ideali għall-ħjar.
• Kurrat selvaġġ u karrotti: Il-kurrat selvaġġ jaġixxi bħala deterrent għad-dubbien tal-karrotti u jattira insetti “utli” li jaħdmu bħala pulizija – iwarrab iż-żunżan parassitojdi.
• Tewm u ward: It-tewm iżomm l-afidi u l-ħanfus Ġappuniż ’il bogħod mill-ward u jgħinhom jikbru.
• Marigolds u squash: Marigolds jiddefendu kontra l-batterji tal-isquash u l-ħanfus meta jitħawlu madwar il-pjanti tal-isquash^[1]. 

Ara l-pjanti tiegħek b’mod regolari

Żomm għajnejk fuq il-pjanti tiegħek għal kwalunkwe sinjal ta’ pesti jew mard. Il-ġardinara spiss ikollhom is-sitt sens — anke jekk it-theddida tkun diffiċli jew ċkejkna wisq biex tinqabad.

Jekk tinduna b’xi ħaġa mhux tas-soltu, jew għandek suspett li hemm xi problema, ikkonsulta l-bażi ta’ data tal-Organizzazzjoni Ewropea u Mediterranja għall-Protezzjoni tal-Pjanti għall-informazzjoni l-aktar reċenti dwar aktar minn 1 800 speċi ta’ pesti. Irrapporta kwalunkwe ħaġa suspettuża lill-organizzazzjoni nazzjonali tiegħek għall-protezzjoni tal-pjanti. Flimkien, nistgħu nżommu l-ġonna tagħna f’saħħithom, vibranti, u ħielsa mill-pesti!