Bowl of grains

Ailléirginí bia

Cá háit le faisnéis a fháil má tá frithghníomhú ailléirgeach ort i leith bia

Tarlaíonn ailléirge bhia nuair a fhrithghníomhaíonn córas imdhíonachta an choirp in aghaidh bianna sonracha. Cé go mbíonn frithghníomhuithe ailléirgeacha éadrom go minic, d’fhéadfadh siad a bheith tromchúiseach. Agus is é an t-aon bhealach chun an riocht a bhainistiú ná bia a fhágann an duine tinn a sheachaint. 

Cinntíonn reachtaíocht Eorpach, agus eolaíocht mar thaca léi, gur féidir comhairle maidir le hailléirginí a fháil ar phacáistíocht bhia.  

Conas is féidir le hailléirginí bia cur isteach ar dhaoine?  

Is féidir le frithghníomhú ailléirgeach tarlú mar thoradh ar mhéid beag bídeach de chomhábhar bia a bhfuil duine braiteach air. D’fhéadfadh siomptóim d’fhrithghníomhú ailléirgeach a bheith éadrom (cuir i gcás, tochas nó gríos) ach d’fhéadfadh siomptóim ní ba dhéine a bheith i gceist amhail urlacan, buinneach, cársán agus anaifiolacsas (suaitheadh) uaireanta.  

Is éard atá i gceist le héadulaingt ar bhia ná deacracht a bheith ag daoine substaintí áirithe, amhail glútan, a dhíleá, rud a bhíonn ina chúis le bolg ata, crampaí boilg agus/nó buinneach.  

Mar sin, tá sé thar a bheith tábhachtach a bheith in ann ailléirginí ar lipéid bhia a shainaithint go héasca.  

Cad iad na comhábhair bhia is cúis le frithghníomhuithe ailléirgineacha?  

Is iondúil go mbíonn daoine ailléirgeach le cnónna, le sliogéisc agus le torthaí áirithe. San AE, tá 14 ailléirgin bhia ann nach mór a léiriú má úsáidtear iad mar chomhábhair i do bhia:  

  • Gránaigh a bhfuil glútan iontu – cruithneacht, seagal, eorna agus coirce.  
  • Crústaigh, e.g. portáin, cloicheáin, gliomaigh  
  • Uibheacha  
  • Iasc  
  • Piseanna talún  
  • Pónairí soighe  
  • Bainne  
  • Cnónna – almóinní, cnónna coill, gallchnónna, cnónna caisiú, cnónna peacáin, cnónna Brasaíleacha, cnónna piostáise, cnónna macadaimia/Queensland  
  • Soilire  
  • Mustard  
  • Síolta seasamain  
  • Dé-ocsaíd sulfair agus suilfítí a úsáidtear mar leasaitheach (tiúchan de níos mó ná 10 mg/kg nó 10 mg/L i dtéarmaí na dé-ocsaíde sulfair iomlán)  
  • Lúipín  
  • Moilisc, e.g. diúilicíní, oisrí, scuideanna, seilidí  

Trí chomhábhair a sheiceáil ar lipéid bianna réamhphacáilte ar a gcuirtear ar fáil comhábhair ailléirgine agus faisnéis do bhianna neamh-réamhphacáilte, ciallaíonn sé sin gur féidir le daoine na bianna sin a sheachaint má tá ailléirge orthu.  

Líon na n-ailléirginí bia*

  • 1% de dhaonra an Aontais Eorpaigh – 4.5 milliún daoine
  • Uibheacha, piseanna talún, bainne bó, éisc agus cnónna is cúis le 75% d’fhrithghníomhuithe ailléirgeacha i measc leanaí  
  • Baineann 50% d’fhrithghníomhuithe ailléirgeacha i measc daoine fásta le torthaí lena n-áirítear úlla, piorraí, silíní, sútha craobh, sútha talún agus almóinní, glasraí cosúil le soilire, cairéid agus luibheanna aramatacha, agus cnónna agus piseanna talún éagsúla  

Tá na ceanglais lipéadaithe do chomhábhair ailléirgineacha ar tháirgí bia ríthábhachtach ionas gur féidir le daoine a bhfuil ailléirgí orthu comhábhair a sheachaint a d’fhéadfadh a bheith ina gcúis le tinneas. Chomh maith le comhairle a thabhairt maidir le húsáid i lipéadú, déanann eolaithe meastóireacht ar chomhábhair nua freisin i gcás ina bhféadfadh ailléirginí a bheith iontu agus féachann siad ar an gcaoi a bhféadfadh tionchar a bheith ag tosca amhail próiseáil bia ar an bhféidearthacht ailléirgineach.

Antonio Fernandez Dumont, speisialtóir sábháilteachta próitéine de chuid EFSA.

Chuir eolaithe Eorpacha atá freagrach as ailléirgí bia a gcomhairle eolaíoch ar fáil don phróiseas reachtach maidir le lipéadú bia. Tá forbairt leanúnach á déanamh ar eolaíocht ailléirginí ionas go bhféadfaí an liosta sin a nuashonrú amach anseo. 

edamame in a glass bowl